Programma 8 Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening
Tot het programma Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening behoren de taakvelden ruimtelijke ordening, grondexploitatie (anders dan bedrijventerreinen), wonen en bouwen.
Wat gebeurde er om ons heen?
Omgevingswet
Per 1 januari 2024 trad de Omgevingswet in werking. De wet staat voor een goede balans tussen het benutten en beschermen van de fysieke leefomgeving. Ook biedt de Omgevingswet de mogelijkheid om de leefomgeving meer in samenhang in te richten door overzichtelijker regels. Het biedt daarnaast meer ruimte voor lokaal maatwerk en leidt tot een betere en snellere besluitvorming. De wet is veelomvattend en heeft grote impact op de organisatie. Wij deden er de afgelopen jaren alles aan om de implementatie van de nieuwe wet soepel te laten verlopen en te voldoen aan alle vereisten uit de wet. De komende jaren gaan wij voor het eerst werken en ervaring opdoen met de nieuwe wet. Belangrijke activiteit voor de komende jaren is de vormgeving van een gebiedsdekkend omgevingsplan. We hebben daarvoor de tijd tot 1 januari 2032 volgens het overgangsrecht.
Volkshuisvesting
De vraag naar woningen blijft landelijk groter dan het aanbod. In de Hoeksche Waard willen we meer woningen bouwen om te voldoen aan de vraag van onze inwoners die op het eiland willen (blijven) wonen en jonge huishoudens die zich hier willen vestigen. Conform de woningbouwafspraken in de Regionale realisatieagenda (woondeal) streven we naar het bouwen van tenminste 2/3 betaalbare woningen, waarvan 30% sociale huur. De huidige marktomstandigheiden maken het uitdagend om de productiedoelstelling van 500 woningen per jaar te halen.
We hebben speciale aandacht voor jongeren, ouderen en andere kwetsbare doelgroepen. We stimuleren doorstroming van doelgroepen naar een voor hen passende woning. Dit geldt in het bijzonder voor ouderen. Een aanzienlijk deel van de woningbouwopgave de komende jaren moet dan ook bestaan uit nultredenwoningen, geclusterde woonvormen en verpleegzorgplekken.
Om voortgang in de woningbouwproductie te houden, maken we in een vroegtijdig stadium van een ontwikkeling scherpe en bindende afspraken met ontwikkelaars over programma, planning en fasering. De gemeentelijke inzet richt zich op ontwikkelaars die de stap tot realisatie daadwerkelijk willen en ook kunnen maken. Dit betekent dat we op woningbouwlocaties waar ontwikkelende partijen niet voldoende vaart maken, een pas op de plaats maken. We zetten de afstemming met ontwikkelende partijen en partners aan de versnellingstafel voort zoals is afgesproken in de Regionale realisatieagenda .
Minstens zo belangrijk als de voortgang is het bouwen van het juiste woningtype, in het juiste prijssegment op de juiste plek zoals beschreven in de Visie Wonen Welzijn Zorg 2030. Dit vraagt om strategische afwegingen en specifieke sturing. Daarom bekijken we nieuw te ontwikkelen locaties altijd met een integrale blik, waarbij maatschappelijke meerwaarde een basis voorwaarde is.
Wat hebben we bereikt? Wat hebben we gedaan?
Wat willen we bereiken | Wat gaan we ervoor doen | Planning | Stand van zaken | |
|---|---|---|---|---|
Collegeprogramma opgave: Duurzaam eiland | We maken afspraken met HW Wonen over de verduurzaming van de sociale woningvoorraad | doorlopend | ||
Een speerpunt is het versneld isoleren van de bestaande woningvoorraad | 2023-2025 | |||
Collegeprogramma thema: Omgeving | Bij inwerkingtreding: een informatiecampagne over de ins en outs van de Omgevingswet | 2023 | ||
Doorontwikkeling Adviescommissie Omgevingskwaliteit | 2023 | |||
Doorontwikkeling intake- en omgevingstafel | 2023 | Door personele wisselingen is de evaluatie endaarmee de doorontwikkeling van de intake- en omgevingstafel iets vertraagd,maar inmiddels wel opgepakt. We verwachten een evaluatierapport metaanbevelingen in q2 2024. | ||
Implementatie nieuwe software | 2023 | |||
Implementatie nieuwe werkprocessen zodat we aan de uitgangspunten van de Omgevingsweg kunnen voldoen | 2023 | |||
Implementatie, monitoring en evaluatie van het 'verplicht adviesrecht' gemeenteraad en verplichte participatie bij buitenplanse omgevingsactiviteiten | 2023 | |||
Start met het toewerken naar een gebied dekkend omgevingsplan | 2023 | |||
Collegeprogramma thema: Wonen en ruimtelijke ordening | We stellen een nieuw ruimtelijk perspectief 2050 op | 2023-2024 | In 2024 volgt een procesvoorstel. | |
We actualiseren de woonvisie | 2024-2025 | |||
We maken bindende afspraken met ontwikkelaars over doorlooptijd en het gewenste eindresultaat: Uitgangspunt is dat gemiddeld 2/3 van de nieuwbouw bestaat uit betaalbare woningen | doorlopend | Het huidige aandeel betaalbare woningen zit met 61% nog net onder het gewenste percentage van 67%.wat in 2025 bereikt moet worden. | ||
We realiseren in deze periode een locatie met flexwoningen | 2023-2024 | Samen met HW Wonen realiseren we 100-150 tijdelijke woningen in de Hoeksche Waard. | ||
We maken vaart met passende woningen voor jongeren en ouderen en de wenselijke doorstroming | doorlopend | We hanteren de afspraken uit de Regionale Realisatieagenda met provincie en Rijk (Woondeal). Dit betekent 2/3 betaalbaar waarvan tenminste 30% sociale huur. Het aandeel betaalbare woningen moet voorzien in de behoefte van huishoudens met lagere en middeninkomens. Vanuit het Rijk is in kaart gebracht welke aantallen nultredenwoningen, geclusterde woonvormen en zorggeschikte woningen de komende jaren gerealiseerd moeten worden. Bij de diverse woningbouwontwikkelingen moet hieraan invulling gegeven worden. | ||
We stellen een nieuw Woonwagen- en standplaatsenbeleid op | Gereed | Beleid is op 7 februari 2023 ongewijzigd vastgesteld en vervolgens gepubliceerd. | ||
Onze ambitie is om in grotere projecten van meer dan 50 woningen, 10% van de nieuwbouw een bijzondere (geclusterde of collectieve) woonvorm te laten zijn | doorlopend | Bijstelling van de minimale omvang van projecten van 50 naar 30. | ||
De instroom van jonge huishoudens faciliteren om de demografische balans te behouden | Instroom jonge huishoudens | 2022-2024 | Sinds 2015 is er sprake van een migratieoverschot. Dit zijn voornamelijk mensen in de leeftijdscategorie 26-55 jaar. Elk halfjaar monitoren we dit door middel van de Woon- en Verhuismonitor. | |
De inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2023 minimaal te voldoen aan alle wettelijke vereisten uit de Omgevingswet | Implementatieactiviteiten omgevingswet | 2023 | Per 1 januari 2024 in werking getreden | |
Een continue toevoeging van 500 woningen per jaar aan de woningvoorraad om te voldoen aan de vraag | Versnelling Woningbouw | doorlopend | Conform behoefte en ambitie wordt gestreefd naar een productie van 500 woningen per jaar. De afgelopen jaren was er sprake van een stijgende productie richting 500 woningen. In 2023 is het aantal gereedgemelde woningen achtergebleven. Ook zijn er minder vergunningen voor woningbouw verleend. Hiermee is naar verwachting ook in 2024 en 2025 de productie lager dan gewenst. Op dit moment speelt ook dat provincie Zuid-Holland scherper beleid hanteert, dan wel scherpere beleidsvoornemens heeft, t.o.v. het landelijk beleid waardoor er onduidelijkheid optreedt in de markt en de haalbaarheid van projecten verder onder druk komt. | |
Een kwalitatief woningbouwprogramma met de juiste woning op de juiste plek | Activiteiten ter realisatie van onze doelstelling ‘de juiste woning op de juiste plek’ | doorlopend | Met de woningbehoefteprognose als basis wordt jaarlijks de woningbouwprogrammering geactualiseerd. | |
Het grondbeleid inzetten als een middel om onze (ruimtelijke) opgaven en doelstellingen te verwezenlijken | Nota Grondbeleid opstellen & onderzoek naar actief grondbeleid | 2022-2024 | De nota Grondbeleid is vertraagd vanwege de beperkte capaciteit op het taakveld Grondzaken-Planeconomie. Inmiddels is het proces om de nota af te ronden weer opgepakt. De verwachting is dat de nota in voorjaar 2024 aan de Raad voor vaststelling wordt voorgelegd. | |
Wij werken aan de Leidraad voor ontwikkeling Hoeksche Waard (eerder ontwikkelagenda). Doel van de leidraad is een afwegingskader aan te reiken met als basis de Hoeksche Waarden en Hoeksche Werken uit de omgevingsvisie. Het afwegingskader gaat uit van 3 principes: - Clusteren van programma in plaats van spreiden - Versterken van contrasten en diversiteit op het eiland - Verzilveren van kansen door verevening | Leidraad voor ontwikkeling Hoeksche Waard opstellen | Gereed |
Wat heeft het gekost?
In de tabel staan, per taakveld, de baten en lasten van dit programma, het gerealiseerd totaal saldo van baten en lasten, de mutaties in de reserves en het gerealiseerde resultaat. Hierbij worden de baten weergegeven als + en de lasten als –. De onttrekkingen aan de reserves zijn gebaseerd op de werkelijk gemaakte kosten (indien systeemreserves). De kosten van de overhead (taakveld 0.4) worden, conform de BBV, weergegeven in het onderdeel “Algemene dekkingsmiddelen, overhead, VPB en onvoorzien”.
Taakveld | Werkelijk 2022 | Primitieve begroting 2023 | Actuele begroting 2023 | Werkelijk 2023 | Saldo 2023 |
|---|---|---|---|---|---|
8.1 Ruimte en leefomgeving | 7.296 | 2.522 | 1.411 | 1.231 | -179 |
8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | 917 | 1.801 | 4.132 | 622 | -3.510 |
8.3 Wonen en bouwen | 5.058 | 2.165 | 5.790 | 4.009 | -1.782 |
Totaal Baten | 13.271 | 6.488 | 11.333 | 5.862 | -5.471 |
8.1 Ruimte en leefomgeving | -6.304 | -3.158 | -4.238 | -3.954 | 284 |
8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | -622 | -1.819 | -3.992 | -764 | 3.228 |
8.3 Wonen en bouwen | -5.182 | -4.508 | -7.297 | -5.638 | 1.660 |
Totaal Lasten | -12.108 | -9.485 | -15.527 | -10.355 | 5.172 |
Totaalsaldo van baten en lasten | 1.163 | -2.997 | -4.194 | -4.493 | -299 |
8.1 Ruimte en leefomgeving | 4.170 | 582 | 956 | 736 | -220 |
8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | 366 | 0 | 144 | 220 | 76 |
8.3 Wonen en bouwen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Totaal Onttrekkingen reserves | 4.536 | 582 | 1.100 | 956 | -144 |
8.1 Ruimte en leefomgeving | -5.150 | -317 | -474 | -423 | 50 |
8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | -443 | 0 | 0 | -4 | -4 |
8.3 Wonen en bouwen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Totaal Stortingen reserves | -5.593 | -317 | -474 | -427 | 47 |
Geraamd resultaat programma 8. Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening | 106 | -2.732 | -3.568 | -3.964 | -396 |
De belangrijkste financiële afwijkingen zijn in onderstaand overzicht weergegeven (zie gerealiseerd resultaat, kolom “Saldo 2023) uit bovenstaande tabel. Verschillen tussen taakvelden die per saldo budgettair neutraal zijn, zijn buiten deze verschillenanalyse gelaten.
Onderwerp / Taakveld | Overschot (+) / Tekort (-) | Voordeel / Nadeel | Belangrijkste verklaringen |
|---|---|---|---|
Leges omgevingsvergunningen | -0,5 | Nadeel | In de laatste week van 2023 zijn, met het oog op de inwerkingtreding van de nieuwe Omgevingswet per 1 januari 2024, een veelheid aan aanvragen voor een omgevingsvergunning ontvangen. De toetsing van deze aanvragen kon vanwege het grote aantal aanvragen niet meer in 2023 plaatsvinden, waardoor de meeste van de in 2023 geplande aanvragen pas in 2024 ontvankelijk worden verklaard en daardoor ook de betreffende baten in 2024 worden verantwoord. In 2023 was specifiek rekening gehouden met de aanvraag van een omgevingsvergunning voor Land van Esche III in Strijen (€ 0,5 mln). Deze legesbaten worden verantwoord in 2024. |
Grondexploitaties | 0,0 | Neutraal | De baten en de lasten van de grondexploitaties wijken af van de raming met €3,2 mln. Dit wordt veroorzaakt doordat bij exploitatie van 'Tijdelijke huisvesting Numansdorp" en van "Goudswaard Noord-Oost" vertraging is ontstaan in het project mede als gevolg van inspraak en bezwaar. Hierdoor wijken de kosten (bouwrijpmaken, etc) en de baten (grondverkopen) in 2023 af van de ramingen (€ 1,5 mln). Daarnaast is bij de begrotingswijziging van één van de grondexploitaties abusievelijk de baten en de lasten te hoog geraamd (€ 1,7 mln) . Per saldo is er geen effect op de exploitatie. De actualisatie van de grondexploitaties (MPG) wordt jaarlijks in het voorjaar aan de raad ter vaststelling aangeboden. De effecten hiervan verwerken wij, conform de bestendige gedragslijn, in de jaarrekening. |
Tijdelijke Huisvesting kwetsbare doelgroepen (Spuk regeling C31) | 0,0 | Neutraal | De baten en de lasten van het onderdeel "Tijdelijke Huisvesting kwetsbare doelgroepen" wijken af van de raming met €1,5 mln.In de slotrapportage 2023 (paragraaf 'Risico's en aandachtspunten') meldden wij dat in de begroting zowel baten als lasten (circa € 2,1 mln.) zijn opgenomen voor tijdelijke huisvesting, maar dat er nog overleg plaatsvindt over de verantwoording van inkomende en uitgaande subsidies (SPUK C31) met het Rijk en met HW Wonen over de Tijdelijke Huisvesting. In werkelijkheid zijn de baten en lasten bij de jaarrekening € 0,6 mln. Dit verklaart het verschil tussen de begroting en werkelijke baten en lasten van € 1,5 mln. Oorzaak is gelegen in het feit dat de planontwikkeling en participatie langer hebben geduurd. De SPUK Tijdelijke Huisvesting kwetsbare doelgroepen heeft een specifiek bestedingsdoe. Per saldo is er geen effect op de exploitatie. |
Overig | 0,1 | Voordeel | Overige verschillen op dit programma onder de rapportagegrens van €250.000. |
Totaal | -0,4 | Tekort op budget 2023 |
Beleidsindicatoren
Onderstaande tabel geeft de beleidsindicatoren weer die betrekking hebben op dit programma. De gegevens komen hierbij vanuit “Waar staat je gemeente.nl”.
Indicatoren BBV (peildatum "Waarstaatjegemeente" (26-03-2024) | Jaar | Hoeksche Waard | Nederland | Gemeente weinig stedelijk |
|---|---|---|---|---|
Demografische druk (Groene + grijze druk tov 20-64 jarigen) | 2023 | 80,6 | 70,3 | 79,9 |
Aantal nieuwbouwwoningen per 1.000 woningen | 2022 | 9,8 | 9,3 | 9,1 |