Programma 8 Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

Tot het programma Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening behoren de taakvelden ruimtelijke ordening, grondexploitatie (anders dan bedrijventerreinen), wonen en bouwen.

Wat gebeurde er om ons heen?

Wonen en volkshuisvesting

De druk op de woningmarkt was in 2024 onverminderd hoog. Ook in de Hoeksche Waard bleef het van belang om voldoende woningen te bouwen, met name in het betaalbare segment. We zagen wel dat onze inzet op meer betaalbare woningbouw de eerste vruchten beginnen af te werpen.  Er was sprake van meer betaalbaar aanbod, wat ook resulteerde in een toename van het aantal aanvragen voor de starterslening en versterkte leningen.

In 2024 was er onverminderd focus op de huisvesting van ouderen en andere aandachtsgroepen. Een aanzienlijk deel van de woningbouwopgave de komende jaren moet dan ook bestaan uit nultredenwoningen, geclusterde woonvormen en zorggeschikte woningen. Er werd een kansenkaart opgeleverd voor het realiseren van geclusterde woonvormen en zorggeschikte woningen al dan niet geconcentreerd nabij voorzieningen. De komende jaren moeten deze kansen verzilverd gaan worden door realisatie. Ook zijn afgelopen jaar opnieuw tijdelijke woningen opgeleverd. De doorstroming van ouderen naar een voor hen passende woning bleven we stimuleren met de verhuisregeling.

We actualiseerden de prestatieafspraken met HW Wonen, huurdersvereniging en maatschappelijke organisaties en starten met het opstellen van het programma volkshuisvesting.

We actualiseerden het Woningmarktonderzoek Hoeksche Waard 2021 en stelden eind 2024 de woningbouwprogrammering vast. Vooral als gevolg van aanvullend woningbouwprogramma in Stougjeswijk en de Molenpolder zijn er een aanzienlijk aantal woningen aan de programmering toegevoegd. Gelet op de omvang van de programmering geldt op dit moment een initiatievenstop voor de dorpen waar sprake is van overprogrammering. De focus van onze inzet ligt met name op het daadwerkelijk uitvoeren en versnellen van de woningbouwplannen.

Aandachtspunt blijft de voortgang van de realisatie van de woningbouwplannen (continue bouwstroom). Een goede samenwerking met betrokken partijen is daarbij van belang. In navolging van de afspraken uit de Regionale realisatieagenda uit 2023 zetten we in 2024 onze afstemming met ontwikkelende partijen en partners aan de versnellingstafel voort. De uitdaging om goede voortgang te behouden is groot, maar mede door de tafel weten we elkaar sneller te vinden om knelpunten te bespreken en tot oplossingen te komen. Voor echte doorbraken op de grotere knelpunten, bijvoorbeeld waar het gaat om rechtsgang, stikstof en/of netcongestie, zijn we wel sterk afhankelijk van overige (semi)overheden en partijen. Als gemeente zelf hebben we afgelopen jaar stappen gezet waar het gaat om het verkorten van het planproces door toepassing van ‘parallel plannen’ en het verbeteren van projectmatig werken.

Omgevingswet

Per 1 januari 2024 trad de Omgevingswet in werking. De wet staat voor een goede balans tussen het benutten en beschermen van de fysieke leefomgeving. Ook biedt de Omgevingswet de mogelijkheid om met overzichtelijkere regels de leefomgeving meer in samenhang in te richten. Het biedt daarnaast meer ruimte voor lokaal maatwerk en leidt tot een betere en snellere besluitvorming. De wet is veelomvattend en heeft grote impact op de organisatie. Wij deden de afgelopen jaren er alles aan om de implementatie van de nieuwe wet soepel te laten verlopen en aan alle wettelijke vereisten uit de wet te voldoen. De komende jaren zullen wij voor het eerst gaan werken en ervaring opdoen met de nieuwe wet. Belangrijke activiteit voor de komende jaren is de vormgeving van een gebiedsdekkend omgevingsplan. Daarvoor hebben we vanuit het overgangsrecht de tijd tot 1 januari 2032.

Wat hebben we bereikt? Wat hebben we gedaan?

Wat willen we bereiken
Maatschappelijk effect / doel

Wat gaan we ervoor doen
Subdoel / Speerpunt

Planning

Stand van zaken

8.1 Actueel woonbeleid.

8.1.1 Woonvisie actualisatie (implementatie in Omgevingsvisie en daarnaast opstellen volkshuisvestelijk programma).

2024 - 2025

Op 23 april 2024 zijn de Uitvoeringsbepalingen Wonen vastgesteld. Op 26 november 2024 heeft het college ingestemd met het plan van aanpak om een programma volkshuisvesting op te stellen. Naar verwachting neemt het college in het vierde kwartaal van 2025 een besluit over het programma.

8.2 Behoud van jonge huishoudens en instroom van jonge huishoudens faciliteren om de demografische balans te behouden.

8.2.1 Behoud van jonge huishoudens en faciliteren instroom.

2024 - 2026

In toenemende mate vinden jongeren een geschikte woning in de Hoeksche Waard. Een belangrijke factor daarbij is een groter aanbod van woningen in het betaalbare segment. We zien dit terug bij het aantal aanvragen voor een starterslening, wat is gestegen met 77% en het aantal verstrekte leningen wat bijna is verdubbeld in 2024.

8.3 Een continue toevoeging van 500 woningen per jaar aan de woningvoorraad om te voldoen aan de vraag.

8.3.1 Voortgang behouden en versnellen woningbouwproductie.

2024 - 2026

Conform behoefte en ambitie wordt gestreefd naar een productie van 500 woningen per jaar. Afgelopen jaar zijn er zo'n 524 vergunningen voor woningen verleend. Het aantal gereed gemelde woningen (wind- en waterdicht) bedroeg zo'n 353 woningen.

8.4 Een kwalitatief woningbouwprogramma met de juiste woning op de juiste plek, conform de WWZ-visie

8.4.1 Activiteiten ter realisatie van onze doelstelling ‘de juiste woning op de juiste plek’, waaronder woningbouw van voldoende betaalbare woningen en huisvesting voor ouderen en overige aandachtsgroepen.

2024 - 2026

Voorde Hoeksche Waard zijn er voor de periode 2025 tot en met 2032 in totaal 4.139te realiseren woningen verdeeld over 100 plannen opgenomen in het door GSvastgestelde regionale Woningbouwprogramma. 33% van ons programma betreft een sociale huurwoning,66% betreft een betaalbare woning. Het programma is daarmee in lijn met de Woondealafspraken.

8.5 Het grondbeleid inzetten als een middel om onze (ruimtelijke) opgaven en doelstellingen te verwezenlijken.

8.5.1 Nota Grondbeleid opstellen & onderzoek naar actief grondbeleid.

2024

De Nota Grondbeleid is in juli 2024 vastgesteld, de wijze van uitvoering van het actief grondbeleid wordt onderzocht in 2025. In september 2024 is gestart met het opstellen van het programma kostenverhaal. Naar verwachting neemt het college medio 2025 een besluit over dit programma.

8.6 Inwerkingtreding omgevingswet.

8.6.1 Realisatie van een gebiedsdekkend omgevingsplan.

2032

In 2023 is gestart met het omgevingsplan buitengebied als eerste staprichting het gebiedsdekkend omgevingsplan. Verwachting is dat eengebiedsdekkend omgevingsplan in 2032 haalbaar is.

8.7 Woningbehoefteonderzoek

8.7.1 In navolging van de provinciale prognoses wordt de gemeentelijke woningbehoefteprognose geactualiseerd.

2024 - 2025

Het woningbehoefteonderzoek is in september 2024 vastgesteld.

Wat heeft het gekost?

In de tabel staan, per taakveld, de baten en lasten van dit programma, het gerealiseerd totaal saldo van baten en lasten, de mutaties in de reserves en het gerealiseerde resultaat. Hierbij worden de baten weergegeven als + en de lasten als –. De onttrekkingen aan de reserves zijn gebaseerd op de werkelijk gemaakte kosten (indien systeemreserves). De kosten van de overhead (taakveld 0.4) worden, conform de BBV, weergegeven in het onderdeel “Algemene dekkingsmiddelen, overhead, VPB en onvoorzien”.

Taakveld

Werkelijk 2023

Primitieve begroting 2024

Actuele begroting 2024

Werkelijk 2024

Saldo 2024

8.1 Ruimte en leefomgeving

1.231

878

3.722

3.545

-177

8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)

622

874

4.702

8.784

4.082

8.3 Wonen en bouwen

4.009

3.749

6.515

5.906

-609

Totaal Baten

5.862

5.501

14.938

18.234

3.296

8.1 Ruimte en leefomgeving

-3.954

-3.533

-5.884

-5.875

10

8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)

-764

-866

-4.858

-9.394

-4.536

8.3 Wonen en bouwen

-5.638

-5.552

-5.833

-6.250

-417

Totaal Lasten

-10.355

-9.951

-16.576

-21.518

-4.943

Totaalsaldo van baten en lasten

-4.493

-4.450

-1.637

-3.284

-1.647

8.1 Ruimte en leefomgeving

736

270

1.516

1.494

-22

8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)

220

0

0

0

0

8.3 Wonen en bouwen

0

0

0

0

0

Totaal Onttrekkingen reserves

956

270

1.516

1.494

-22

8.1 Ruimte en leefomgeving

-423

-80

-1.261

-1.132

128

8.2 Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)

-4

0

0

0

0

Totaal Stortingen reserves

-427

-80

-1.261

-1.132

128

Geraamd resultaat programma 8. Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening

-3.964

-4.260

-1.382

-2.923

-1.541

De belangrijkste financiële afwijkingen zijn in onderstaand overzicht weergegeven (zie gerealiseerd resultaat, kolom “Saldo 2024") uit bovenstaande tabel. Verschillen tussen taakvelden die per saldo budgettair neutraal zijn, zijn buiten deze verschillenanalyse gelaten.

Onderwerp / Taakveld

Overschot (+) / Tekort (-)
op budget

Voordeel / Nadeel

Belangrijkste verklaringen

Leges omgevingsvergunningen

-0,9

Nadeel

Er zijn in 2024 minder aanvragen omgevingsvergunning ontvangen voor de realisatie van woningbouwprojecten, dan aanvankelijk geprognotiseerd. Deze minder ontvangen aantal aanvragen hebben geleid tot lagere legesinkomsten in 2024. De komende jaren verwachten wij dat deze projecten alsnog worden aangevraagd.

Grondexploitaties

0,3

Voordeel

In 2024 heeft een grondtransactie bij Land van Essche plaatsgevonden. Voor deze grondverkoop en voor het woonrijp maken zijn betalingstermijnen afgesproken. In de jaarrekening dienen wij ihkv het BBV de betreffende baten en lasten in 2024 te verantwoorden. Dit leidt tot hogere baten (+/+ 4 mln) en hogere lasten (-/- 4 miln), wardoor per saldo dit neutraal is. Daarnaast is sprake van een hogere tussentijdse winstneming (0,3 mln) bij de grondexploitatie Land van Essche.

-0,8

Nadeel

Voor de grondexploitatie tijdelijke huisvesting Numansdorp hebben wij een extra storting in de verliesvoorziening gedaan in verband met de verplichte terugkoop van de grond van HW Wonen over 15 jaar. Deze storting hadden wij bij de slotrapportage niet voorzien (-/-0,8 mln).

Overig

-0,1

Nadeel

Overige verschillen op dit programma onder de rapportagegrens van 250.000.

Totaal

-1,5

Tekort op budget 2024

Beleidsindicatoren

Onderstaande tabel geeft de beleidsindicatoren weer die betrekking hebben op dit programma. De gegevens komen hierbij vanuit “Waar staat je gemeente.nl”.

Indicatoren BBV (peildatum "Waarstaatjegemeente" (26-02-2025)

Jaar

Hoeksche Waard

Nederland

Gemeente weinig stedelijk

Demografische druk (Groene + grijze druk tov 20-64 jarigen)

2024

80,9

70,4

80,5

Aantal nieuwbouwwoningen per 1.000 woningen

2023

15,4

9,1

8,8